#05 What is TTY, PTY and PTS?

• အားလုံးဘဲ မင်္ဂလာပါဗျာ။ ကျွန်တော် ဒီ post လေးမှာတော့ TTY PTY PTS စတဲ့ အကြောင်းအရာလေးတွေကို sharing ပြုလုပ်ပေးချင်ပါတယ်။

What is TTY ?

• tty ကို teletypewriter လို့ခေါ်ပါတယ်။
• tty နဲ့ pts တွေသည် terminal interface တွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။
• tty သည် physical teletype terminal အမျိုးအစား ဖြစ်ပြီး pts သည် virtual terminal device အမျိုးအစား ဖြစ်ပါတယ်။
• User သည် command line interface ကိုအသုံးပြုပြီး linux system ကို access ပြုလုပ်တဲ့အခါ terrminal application ဒါမဟုတ် console ကနေတစ်ဆင့် ခိုင်းစေရပါတယ်။
• Terminal သည် Linux system ကို command line ကနေ တစ်ဆင့် ခိုင်းစေနိုင်ဖို့ရန်အတွက် user အား shell program နဲ့ ချိတ်ဆက်နိုင်အောင် လုပ်ဆောင်ပေးတဲ့ နေရာလေးဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ သိခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။
• Terminal အနေနဲ့ user အသုံးပြုခွင့်ရှိတဲ့ privileges level နဲ့ shell program ကို ချိတ်ဆက်နိုင် အောင် tty or pts device connection အမျိုးအစား တစ်ခုခု ကို အသုံးပြုပြီး command input/output တွေ ပြုလုပ်နိုင်အောင် လုပ်ဆောင်ပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
• Linux system ကို pysically direct access ပြုလုပ်ရာမှ အသုံးပြုတဲ့ console environment ဒါမှမဟုတ် terminal app အများစုမှာ tty device connection အမျိုးအစားကို အသုံးပြုပါတယ်။

• pts device connection အမျိုးအစားကိုတော့ linux system ကို physically direct access ပြုလုပ်တာမျိုးမဟုတ်တဲ့ network ပေါ် ကနေ shell access ကို remote management ရယူတဲ့ နေရာမျိုးတွေမှာ အသုံးပြုပါတယ်။

• tty နဲ့ pts တို့သည် device အမျိုးအစားထဲတွင် ပါဝင်တဲ့အတွက်ကြောင့် /dev/ directory အောက်မှာ character special file အနေနဲ့ ရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ file command ကိုအသုံးပြုပြီး file type အမျိုးအစားကို စစ်ကြည့်လို့ရပါတယ်။

Using Console Interface

• Console interface သည် tty device connection ကို အသုံးပြုတဲ့ terminal အမျိုးအစား ဖြစ်ပါတယ်။
• Console မှာ user ရိုက်လိုက်တဲ့ command or text input/output တွေ သည် tty device connection တွေကို အသုံးပြုပြီး shell program ဆီကို သွားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
• tty device connection တွေမှာလည်း unique id တွေရှိပါတယ်။
• tty command ကို အသုံးပြုပြီး ကိုယ့်လက်ရှိအသုံးပြုနေတဲ့ tty id number ကို စစ်ကြည့်နိုင်ပါတယ်။ (ဥပမာ - /dev/tty1 , /dev/tty2, /dev/tty3 )

• Ctrl+Alt+F1 to Ctrl+Alt+F6 ကို နှိပ်ပြီး console environment မှာ tty device connection id အမျိုးမျိုးကို ပြောင်းလဲ အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
• Linux Server အများစုသည် console environment တွေဖြစ်ကြပါတယ်။ လိုအပ်မှသာ GUI Environment ကို ထည့်သွင်း installed ပြုလုပ်ကြတာဖြစ်ပါတယ်။

Understanding About PTY and PTS

• PTY ကို Pseudo-Terminal Master-Slave Pair လို့ ခေါ်ပါတယ်။
• PTY Pseudo Terminal သည် physical terminal device ဖြစ်တဲ့ tty ရဲ့ အလုပ်လုပ်ပုံကို တုပ ပြုလုပ်ထားတဲ့ virtual terminal device အမျိုးအစား ဖြစ်ပါတယ်။
• PTS ကိုတော့ Pseudo-Terminal Slave လို့ ခေါ်ပါတယ်။

• သူတို့ကို software-based terminal session ဒါမဟုတ် ssh လိုမျိုး remote management terminal session တွေမှာ အသုံးပြုကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

• နောက်ပြီး GNONE Desktop Environment မှာပါဝင်တဲ့ Terminal Emulator တွေသည်လည်း PTY-PTS device pair ကို အသုံးပြုပြီး shell နဲ့ ချိတ်ဆက် တာ ဖြစ်ပါတယ်။

• 
• အပေါ်က example မှာဆိုရင် client computer တစ်လုံးကနေ ssh protocol ကို အသုံးပြုပြီး network ပေါ်ကနေ remote server မှာရှိတဲ့ user ရဲ့ shell access ရယူတာ ဖြစ်ပါတယ်။
• server side မှာ ကြည့်မယ်ဆိုရင် ssh daemon သည် ssh client ဆီကလာတဲ့ command input/ouput data တွေကို master end device ဖြစ်တဲ့ PTY Psedu-Terminal ဆီကို ပေးပို့ပေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။
• PTY PTS device pair သည် အတူတကွ လုပ်ဆောင်တာ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် PTY pseudo terminal ဆီကို ရောက်ရှိလာတဲ့ command input/output data သည် PTS Pseudo-Terminal Slave device ဆီကို ရောက်ရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
• နောက်ဆုံးမှာ PTS device မှ တစ်ဆင့် user ရဲ့ shell program ဆီကို command input/output data တွေ ရောက်ရှိသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

• အထပ်ပါ example ကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် user - sysadmin ရဲ့ shell နဲ့ ချိတ်ဆက်ထားတဲ့ pts device connection (4) ခု ရှိတာ တွေ့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ( /dev/pts/0 /dev/pts/1 /dev/pts/2 /dev/pts/3 )

• နောက်ထပ် နည်းလမ်းတွေကတော့ who or w command ကို အသုံးပြုပြီး ကိုယ့် linux server ကို connect ပြုလုပ်ထားတဲ့ shell sessions တွေ ဒါမှမဟုတ် tty or pts device connection တွေကို စစ်ကြည့်နိုင်ပါတယ်။
• အခု လောက်ဆိုရင် terminal နဲ့ shell program ကြားမှာ tty or pts device connection တွေကို အသုံးပြုပြီး ချိတ်ဆက်လုပ်ဆောင် ပုံတွေကို နားလည် လောက်ပြီလို့ ထင်ပါတယ်။